Czy w domach rodzin zastępczych można stosować monitoring wizyjny?

• Dorota Kraskowska
• /
• 28 maja 2020

Opracowanie konkretnych wytycznych w zakresie stosowania monitoringu wizyjnego przez instytucje sprawujące opiekę zastępczą wyeliminowałoby szereg rozbieżności w interpretacjach prawnych dotyczących legalności wykorzystywania tego narzędzia.

Urząd Ochrony Danych Osobowych oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przeprowadziły analizę legalności procedur na podstawie materiałów z poszczególnych województw. Analiza stosowanych praktyk w zakresie wykorzystania monitoringu wizyjnego wykazała liczne nieprawidłowości. UODO zwraca również uwagę na fakt, że stosowanie monitoringu wizyjnego w mieszkaniu rodziny sprawującej opiekę nad dzieckiem może być bezprawną ingerencję w życie dziecka (naruszenie art. 4 pkt. 7 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej).

UODO przypomina, że preambuła tej aktu prawnego podkreśla, że ustawę uchwalono dla dobra dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych (…) dla zapewnienia ochrony przysługujących im praw i wolności. Jednym z praw, jakie powinno być zagwarantowane dzieciom objętym przepisami tej ustawy są przejrzyste zasady przetwarzania ich danych osobowych w domach opieki zastępczej.

Podobne zdanie na ten temat ma również Rzecznik Praw Dziecka. W jego opinii wykorzystywanie monitoringu wizyjnego przez niezawodową rodzinę zastępczą może stanowić bezprawną ingerencję w życie dziecka.

Wizerunek utrwalony na fotografii lub na monitoringu wizyjnym nie jest zaliczany do kategorii danych wrażliwych, ale do zwykłych. Nie zmienia to faktu, że przetwarzanie danych osobowych z wykorzystywaniem monitoringu wizyjnego powinno odbywać się z poszanowaniem wszelkich zasad wynikających z RODO. Osoby sprawujące pieczę zastępczą, wykorzystujące monitoring wizyjny, powoływały się często na art. 2 ust. 2 lit. RODO — rozporządzenie nie ma zastosowania do przetwarzania danych osobowych przez osobę fizyczną w ramach czynności o czysto osobistym lub domowym charakterze. Ale w wypadku osób sprawujących pieczę zastępczą nie można zastosować powyższego wyłączenia, ponieważ nie mamy tu do czynienia ani z czynnościami o charakterze osobistym, ani domowym. 

Wykorzystywanie monitoringu wizyjnego przez osoby sprawujące pieczę zastępczą czyni z nich automatycznie administratorów danych osobowych, co wiąże się z konkretnymi obowiązkami. Przede wszystkim administrator musi mieć przesłankę do przetwarzania danych osobowych oraz odpowiednie procedury zapewniające zgodność przetwarzania danych z monitoringu z przepisami RODO. 

CZYTAJ TEŻ Jak powiadomić dziecko o naruszeniu jego danych osobowych?

Podstawa prawna przetwarzania danych z monitoringu wizyjnego

Aby przetwarzanie danych osobowych mogło zostać uznane za legalne, musi zostać spełniona przynajmniej jedna z sześciu przesłanek, wymienionych w art. 6 RODO. W odniesieniu do monitoringu wizyjnego, takimi podstawami będą następujące okoliczności:

• Przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze.
• Przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi.
• Przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią. Wyjątek stanowi sytuacja, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem. Ta przesłanka nie ma zastosowania do przetwarzania, którego dokonują organy publiczne w ramach realizacji swoich zadań.

Administrator musi spełnić również obowiązek informacyjny wobec osoby, której dane dotyczą – podczas pozyskiwania danych osobowych (art. 13 RODO). To powinność zupełnie odrębna wobec wykazania podstawy prawnej legalności przetwarzania danych osobowych. Administrator musi poinformować o swojej tożsamości, danych kontaktowych, celach przetwarzania oraz podstawach prawnych przetwarzania, o odbiorcach danych (lub ich kategoriach. Informacje powinny zostać udzielone w zwięzłej, przejrzystej, zrozumiałej i łatwo dostępnej formie. 

Jeśli chodzi o monitoring wizyjny, prawidłową metodą spełnienia tego obowiązku będzie umieszczenie stosownych informacji bezpośrednio w miejscu monitorowanym, np. na tablicy informacyjnej, szyldzie lub w formie klauzuli dostępnej w sekretariacie, recepcji lub w innym miejscu powszechnie dostępnym.

Źródło: na podstawie materiałów UODO.

Jak chronić dane dzieci przed nieuprawnionym przetwarzaniem przez szkołę? Anna Stępniewska

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami za zakresu bezpieczeństwa, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych.