Ghosting scam. Jak zabezpieczyć się przed kradzieżą tożsamość po śmierci?

Oszustwo na cyfrową tożsamość zmarłych

Ghosting scam to metoda wyłudzenia polegająca na podszywaniu się pod osoby zmarłe. Departament Stanu Nowego Jorku ostrzega, że oszuści wyszukują informacje o zmarłych w nekrologach, na stronach internetowych, w szpitalach czy domach pogrzebowych. Następnie, wykorzystują te dane do otwierania kont bankowych, zaciągania pożyczek lub wyłudzania świadczeń ubezpieczeniowych. Statystyki Washington National wskazują, że co roku aż 2,5 miliona zmarłych Amerykanów pada ofiarą takich kradzieży tożsamości.

Jednak współczesne oszustwa cyfrowe coraz częściej dotyczą również kont w mediach społecznościowych. Dla rodziny konto zmarłej osoby to często miejsce pamięci, które ma znaczenie emocjonalne. Nie jest to jednak jedyne zagrożenie – jeśli zmarły prowadził np. popularny blog czy stronę e-commerce, jego konto może przedstawiać także wartość majątkową.

Specjalizujący się w ghosting scam oszuści przejmują takie profile, zmieniając dane konta, co utrudnia bliskim udowodnienie, że konto należy do zmarłej osoby. W efekcie mogą wprowadzać rodzinę w konsternację, wręcz wywołując iluzję, że zmarły „odzywa się zza grobu”. Taki efekt wykorzystywany jest przez oszustów, którzy potem domagają się okupu za zwrot konta.

Coraz więcej platform oferuje użytkownikom funkcje umożliwiające zabezpieczenie konta po śmierci. Facebook i Instagram, na przykład, pozwalają na przekształcenie profilu w konto „In memoriam”. Można również wskazać osobę, która po śmierci właściciela konta będzie zarządzała profilem, ale bez dostępu do jego prywatnych danych.

Gdy użytkownik nie zadbał o takie ustawienia, decyzje podejmują bliscy. Aby uzyskać status „In memoriam” lub usunąć konto, członkowie rodziny muszą przesłać odpowiednie dokumenty, takie jak akt zgonu. Status „In memoriam” pozwala rodzinie kontynuować upamiętnianie zmarłego bez ryzyka przejęcia konta przez niepowołane osoby.

Przykłady rozwiązań na platformach

Na Facebooku konto „In memoriam” jest zabezpieczone przed nieautoryzowanym dostępem i zarządzane przez osobę wyznaczoną przez zmarłego. Można przyjmować zaproszenia do znajomych w jego imieniu i publikować posty upamiętniające, ale nie da się zalogować na konto ani edytować starych treści.

Na LinkedIn upoważniona osoba może zamknąć konto lub ustawić status „In memoriam”. Serwis wymaga dokumentów potwierdzających śmierć użytkownika, aby ukryć profil przed wyszukiwarkami. W odróżnieniu od Facebooka LinkedIn nie pozwala wyznaczyć opiekuna konta.

W przypadku Google użytkownik może wybrać tzw. Menadżera nieaktywnego konta, który powiadomi wskazane osoby, gdy konto przez określony czas nie będzie aktywne. Jeżeli zmarły nie wyznaczył nikogo, bliscy mogą wystąpić o zamknięcie konta, ale dostęp do danych wymaga sądowego nakazu.

Konto w mediach społecznościowych może pełnić rolę „wirtualnego pomnika”. Pamięć o zmarłym jest szczególnym dobrem osobistym i wszelkie działania naruszające tę pamięć, np. publikowanie kontrowersyjnych treści, mogą stanowić podstawę do roszczeń cywilnych. Polskie prawo chroni dobra osobiste związane z pamięcią o zmarłych, takie jak wizerunek, nazwisko, czy też kult zmarłego.

Pamięć o zmarłym w sieci a ochrona prawna

RODO, unijne rozporządzenie o ochronie danych osobowych, dotyczy jedynie żyjących osób. W Polsce i w większości krajów UE brakuje systemowych przepisów, które regulowałyby prawa do danych osobowych po śmierci. Rodzina zmarłego może jednak zażądać usunięcia jego danych, informując o zgonie administratora serwisu. Niektóre państwa, np. Niemcy, uznają dziedziczenie danych z kont społecznościowych, jednak w Polsce takie prawo nie zostało ustanowione.

Przy rosnącej liczby cyberoszustw, takich jak ghosting scam, ważne jest, aby za życia ustalić, co stanie się z naszymi cyfrowymi zasobami po śmierci. Platformy coraz częściej umożliwiają wprowadzenie takich ustawień, jednak wielu użytkowników jeszcze z tego nie korzysta.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami za zakresu bezpieczeństwa, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych.